Herken je dat? Het ene moment maak je je totaal niet druk om je stotteren en praat je ontspannen. Om op een volgend moment te merken dat je flink in de stress schiet en je veel meer stottert dan anders.
Bijna alsof het stotteren een soort van eigen leven leidt, zodat je nooit precies kunt weten hoe het spreken de volgende keer weer zal zijn. Die onzekerheid zorgt voor onrust en zal je spreken negatief beïnvloeden. Daarom helpt het om te begrijpen hoe je stottersysteem werkt en hoe je daar zelf invloed op kunt uitoefenen.
John Harrison heeft hiervoor het stotterhexagon ontwikkeld. Met dit model beschrijft hij een systeem in de vorm van een hexagon (zeshoek) met zes belangrijke basiscomponenten die ons psychologische en sociale wezen bepalen, met name voornemens, gedrag, emoties, lichamelijke staat, percepties en overtuigingen.
Hij had namelijk ondervonden dat als deze componenten allemaal meer in het positieve dan in het negatieve functioneren, de vloeiendheid dan verbetert. Door op hexagon-niveau naar je stotteren te leren kijken vergroot je het inzicht in jouw stotteren en weet je steeds beter wat je moet doen om je stottersysteem positief te beïnvloeden.
We zien dat alle componenten onderling door lijnen met elkaar verbonden zijn. Er zijn aan de buitenkant echter ook pijlen getekend die het proces van een verandering in het hele hexagon laten zien, van positief naar negatief of andersom, beginnend bij voornemens. Dat betekent dus dat als er ergens in het systeem iets gebeurt, dat alle andere componenten beïnvloed kunnen worden, maar dat dit tegelijkertijd ook het functioneren van het systeem in zijn geheel positief of negatief kan beïnvloeden.
Door je bewust te worden van dit hexagon, kun je leren om de verschillende componenten te observeren in plaats van ze te ‘zijn’. Dus ook je angst kun je dan gemakkelijker observeren, zonder er meteen helemaal door overspoeld te hoeven raken. Je eigen hexagon begrijpen en dat positief kunnen beïnvloeden is een belangrijke eerste stap op weg naar meer jezelf kunnen zijn (zelfactualisering).
We bekijken de componenten in volgorde van de verandering in het hexagon:
Voornemens
Dit gaat over wat je echt van plan bent om te doen.
Gedrag
Je gedrag zou, zonder veel uitstel, moeten volgen op je voornemens. Anders verandert er natuurlijk niets.
Emoties
Er zijn allerlei emoties, positieve en negatieve. Vaak spreken we vloeiender als we bijvoorbeeld opgewekt zijn, of verliefd, maar bij de minder positieve emoties zoals boosheid, frustratie of angst ontstaat er stress wat ons spreken meestal negatief beïnvloedt.
Lichamelijke staat
Als je ongezond leeft of heel moe bent, zijn je emoties, je gedrag en je voornemens niet optimaal en gaat je spreken dus achteruit.
Percepties
Percepties hebben te maken met hoe je de dingen in het hier en nu ziet en hoe je ze interpreteert. Als een kennis je voorbijloopt zonder gedag te zeggen, dan kun je dat afhankelijk van de rest van je hexagon zien als ‘diegene heeft geen respect voor mij’ of als ‘diegene was door zijn problemen misschien net even met zijn aandacht ergens anders’. Een perceptie is dat wat je ‘denkt’ dat waar is.
Overtuigingen
Je overtuiging is wat er door je eigen percepties steeds opnieuw bewezen werd, dus dan denk je niet alleen dat iets waar is, maar je ‘weet’ het ook. Een voorbeeld is: ‘Ik ben een slechte spreker’. Overtuigingen hebben de grootste invloed op je hexagon, zullen als laatste van de zes onderdelen veranderen en moeten voortdurend getoetst worden.
Een begin maken met positieve verandering in je hexagon doe je in de eerste plaats door goede voornemens te hebben en ervoor te zorgen dat die zeker worden gevolgd door je gedrag.
Het hexagon-model wordt uitgebreid beschreven in het boek Redefining Stuttering van John Harrison. De Nederlandse versie is gratis te downloaden via https://stotterinsight.nl/informatiebronnen-over-stotteren/
Vond je dit een interessant artikel?
Abonneer je dan hieronder en ontvang als eerste de nieuwste stotterblogs direct in je mailbox.
